Rieks Swarte’s Cabanon
Zelfportret in architectuur
Theatermaker, regisseur, acteur en vormgever Rieks Swarte is Artist in Residence aan de opleiding Techniek en theater van de Theaterschool. Hij bouwde samen met studenten een ruimtelijke installatie van hout en karton. De Cabanon noemt hij een uniek ‘zelfportret in architectuur’ gebaseerd op ontwerpen van Le Corbusier en de principes van de Gulden Snede.
Swarte die zelf aan de afdeling regie van de Amsterdamse Theaterschool afstudeerde, gaat dit jaar een aantal projecten doen met de studenten onder het motto dat Swarte voor deze gelegenheid bedacht heeft: ‘You can observe a lot by just watching’ (Yogi Bear). Als aftrap van de residency exposeerde Rieks Swarte de Cabanon in de Theaterschool. Het huisje vormt een kijkje in de zijn leef- en denkwereld.
Beeld: Rieks Swarte in zijn Cabanon.
Swarte bouwde in april dit jaar zijn eerste Cabanon (de naam doet denken aan het Franse vouwwagenmerk). Vriend en collega-decorontwerper Henk Kraayenzank uit Groningen vroeg Swarte om in zijn galerie een tentoonstelling te maken. Hij vraagt regelmatig collega's om er werk te tonen dat autobiografisch getint is. Dat kan van alles zijn. Swarte: “We doorliepen de magazijnen van mijn eigen gezelschap De Firma, maar ik had geen idee wat ik nou zou kunnen maken. Omdat ik erg van architectuur houd, bedacht Henk een zelfportret in architectuur. Dat werd toen de Cabanon, een huisje dat mij moest voorstellen. Dit moet je zien in de zin van de semiotiek van het theaterdecor, waar een interieur staat voor de identiteit van de persoon waarvan dat interieur is en het exterieur voor de (vogel) vrijheid”, legt hij uit.
Twee elementen dienden als inspiratie van zijn persoonlijke huisje: de Cabanon die Le Corbusier (de architect met wie Swarte een haat-liefde verhouding heeft) in 1952 als vakantiehuisje aan de Côte d’Azur voor zichzelf bouwde. Tien jaar geleden bezocht Swarte zijn ‘mini-kasteel’ en ontdekte dat Le Corbusier het gebouwd heeft volgens zijn ‘modulor’ met de menselijke verhoudingen en maat als uitgangspunt. “Hij gebruikte daarvoor zijn eigen lengte: 1.82 meter en met gestrekte arm als plafondhoogte 2.30 meter ”, zegt Swarte. “En wat bleek? Dat ik dezelfde lengte heb als hij! “
Een andere inspiratiebron was het Zwitserse klooster Sankt Gallen. Een tekening uit 820 van dit klooster werd het voorbeeld voor alle kloosters die er sindsdien gebouwd zijn. Over Sankt Gallen zijn twee rasters te leggen: het geestelijke en het aardse. Swartes plan was ooit om het klooster zogenaamd op te graven tijdens het Oerolfestival op Terschelling, maar dat bleek te duur. Inmiddels heeft Swarte het klooster wel uitgetekend en onderzocht. De plattegrond van het klooster is enkele jaren geleden uitgevoerd in verstikt gras tijdens Kunst op Kamers in de Rijp.
Tijdens het surfen op het net naar zowel Le Corbusier als Sankt Gallen bleek toevallig dat Le Corbusier zijn Cabanon-ontwerp had gebaseerd op de rasters van het klooster. Zo kwam Swarte tot zijn ontwerp: een cabanon naar zijn eigen maatvoering en met behulp van één van zijn stokpaardjes: de gulden snede. Alsof hij er zo minimaal mogelijk in zou kunnen wonen.
Beeld: Opbouwen van de Cabanon met studenten Techniek en theater van de Theaterschool.
Allerlei zaken die hem lief zijn en waar hij niet zonder kan, komen in het huisje voor. Ook de huishouding van het alledaagse. Swarte vertelt: “Het uitzicht is bepaald. Ik kijk uit op de zomertuin in het zuiden en de wintertuin in het noorden. Er is een werkwand met allerlei curiosa die normaal in mijn eigen atelier op de muur geprikt zijn, plus portretten van mijn geliefden. Als het publiek de cabanon komt bekijken, krijgt het een gebruiksaanwijzing mee: volg de letters van A tot Z en je hebt het hele verhaal van mij.”
Volgend voorjaar wordt Rieks Swartes Cabanon waarschijnlijk opgebouwd in galerie Lisplein 5 in Rotterdam.
Informatie is te vinden op www.air.ahk.nl en op www.firmarieksswarte.nl
Wil je reageren op dit artikel? Stuur een mailtje naar de redactie.