Karel Martens krijgt Gerrit Noordzij prijs

Max Bruinsma, 06 januari 2012

Eigenzinnige letterliefhebber bekroond

De Gerrit Noordzij prijs 2012 is toegekend aan grafisch ontwerper Karel Martens, "vanwege zijn prestaties op het gebied van zowel typografie, lesgeven als publiceren." Dat meldt de dr. P.A. Tiele-Stichting die de prijs samen met de masteropleiding Type and Media van de KABK en het Museum Meermanno | Huis van het boek te Den Haag organiseert.

atelier Karel Martens, Amsterdam (foto: Harmen Liemburg)

Al is Karel Martens (1939) geen letterontwerper, zijn staat van dienst als lettergebruiker is onbetwist. "Als je zijn hele oeuvre overziet, dan spelen letters daarin een zo voorname rol dat deze prijs hem toekomt," zegt jurylid Gerard Unger, letterontwerper en hoogleraar typografie aan de universiteit van Leiden: "Zijn keuzes zijn heel eigenzinnig; met zijn voorliefde voor letters als Franklin Gothic, bijvoorbeeld, is hij altijd uit de buurt gebleven van de doorsnee Helvetica's en Universen. Voeg daarbij zijn kolossale staat van dienst in het onderwijs, met name als oprichter van de Werkplaats Typografie, en je hebt een man die de Noordzij prijs beslist verdient."

omslag Oase 77, 2008

Karel Martens heeft een omvangrijk oeuvre waarin de vormgeving van talloze boeken en omslagen de boventoon voert. Hij werkte onder meer voor de SUN – de Socialistische Uitgeverij Nijmegen- , en het architectuurtijdschrift Oase, maar maakte ook postzegels, muntontwerpen, belettering van gebouwen, telefoonkaarten en deed typografische drukexperimenten. Daarnaast is hij sinds 1977 actief als docent, eerst aan de ArtEZ academie in Arnhem, daarna aan de Jan van Eyck Academie in Maastricht. De Werkplaats Typografie, een masteropleiding typografie in Arnhem, richtte hij in 1998 samen met Wigger Bierma op. In 2009 werd Karel Martens gastdocent aan de Yale University School of Art in New Haven, Connecticut voor de prestigieuze opleiding Graphic Design. Ondanks zijn lange carrière als docent heeft Martens volgens Unger "merkwaardig weinig epigonen. Hij heeft zijn studenten altijd vrijgelaten en die hebben zijn inspiratie op hun eigen wijze verwerkt."

telefoonkaart ƒ 10,- (achterzijde), jaren 'negentig

Martens is herhaaldelijk bekroond voor zijn werk, onder meer met de Dr. A.H. Heineken Prijs voor de Kunst in 1996. De Gerrit Noordzij prijs wordt eens per drie jaar door een deskundige jury toegekend, die dit jaar bestond uit: Jack Verduyn Lunel (voorzitter) directeur van de KABK, Gerard Unger, hoogleraar Typografie aan de Universiteit Leiden, Petr van Blokland, letterontwerper en docent aan de Type and Media-opleiding en Ada Lopes Cardozo, hoofd afdeling Grafisch Ontwerpen van de KABK (secretaris). De prijs wordt op 9 maart aan Martens uitgereikt in de aula van de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunst Den Haag. Die dag opent ook een tentoonstelling over de vorige laureaat, Wim Crouwel, die drie jaar geleden werd bekroond. Eerdere ontvangers waren naamgever Gerrit Noordzij, Fred Smeijers, Erik Spiekermann en Tobias Frère-Jones.

foto: Ahn Sang-Soo (Seoul, 2005)