Karel Martens en Wim Crouwel

Karin van der Heiden, 11 maart 2012

Gerrit Noordzijprijs uitgereikt

Op vrijdag 9 maart werd in de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten in Den Haag de driejaarlijkse Gerrit Noordzij prijs uitgereikt aan typografisch ontwerper Karel Martens. Dat gebeurde in de marge van Robothon, de tweedaagse internationale conferentie over letterontwerpen en digitale technologie. Ook werd vrijdag in de KABK de tentoonstelling geopend over de vorige laureaat, Wim Crouwel.

Karel Martens

Het werk van Karel Martens laat zich makkelijk herkennen maar moeilijk vergelijken. Hij schept composities in vorm en kleur en creëert een uitnodigende wereld van patronen en systemen. Wim Crouwel die hem de Gerrit Noordzij prijs uitreikte, herkent in Martens een verwantschap met Hendrik Werkman: “...druksels maken omdat je het niet laten kan.” Zowel in zijn grafische als in zijn vrije werk is Martens herkenbaar persoonlijk, poëtisch, functioneel maar altijd ongrijpbaar. Zijn stoere heldere composities maken het verleidelijk om hem in de traditie van het modernisme te plaatsen maar elke vergelijking met een stijl of dogma doet hem onrecht. Martens stelt het individuele voorop, het blootleggen van karakteristieke verschillen om vanuit inhoud een vorm te vinden. Dit is ook de leidraad in zijn omgang met studenten. Alleen al vanwege de vele generaties ontwerpers die hij heeft kunnen opleiden zonder epigonen te kweken, is de prijs volkomen terecht toegekend, aldus Crouwel.
Een tentoonstelling, publicatie en symposium maken deel uit van de prijs. Traditiegetrouw en om praktische redenen is het onderwerp daarvan de vorige laureaat, in dit geval Wim Crouwel, winnaar in 2009. Het is de studenten van de KABK Den Haag en de Willem de Kooning Academie Rotterdam, onder leiding van Jan Willem Stas, gelukt om opnieuw een frisse expositie over het werk van Crouwel te maken. Dat mag, kort na twee uitputtende tentoonstellingen in Londen en Amsterdam, beslist als een prestatie worden beschouwd.

Jan Willem Stas met studenten.

De combinatie van het symposium – met lezingen van Frederike Huygen, Jost Hochuli, Tony Brook, Lex Reitsma en Niels Schrader – met de fraaie publicatie, de ontroerende prijsuitreiking en knappe expositie leverde een programma op dat de naamgever van de prijs én de laureaten Wim Crouwel en Karel Martens eer aandoet. En grappig, thuisgekomen ontdekte ik dat in mijn boekenkast de monografieën van Karel Martens en Wim Crouwel naast elkaar staan. Toevallig, dacht ik eerst, maar na dit weekend ben ik daar niet meer van overtuigd.

Wim Crouwel signeert de publicatie. Foto: Karin van der Heiden
 

De tentoonstelling over Wim Crouwel is tot en met 12 april te zien in de galerie van de KABK. Bij de tentoonstelling verschijnt de publicatie Wim Crouwel Gerrit Noordzij prize. (Uitgeverij De Buitenkant, ISBN 9789490913205)

De Gerrit Noordzij prijs is een initiatief van de masteropleiding Type and Media van de KABK, georganiseerd in samenwerking met Museum Meermanno | Huis van het boek te Den Haag en onder auspiciën van de dr. P.A. Tiele-Stichting. De prijs wordt eens per drie jaar door een deskundige jury toegekend. De prijs werd achtereenvolgens uitgereikt aan Gerrit Noordzij, Fred Smeijers, Erik Spiekermann, Tobias Frère-Jones, Wim Crouwel en Karel Martens.

Beeld: opbouw van de tentoonstelling, met Crouwels New Alphabet