De Etende Mens

Viveka van de Vliet, 25 juni 2012

Ruim veertig ontwerpers leggen een link tussen vormgeving, voedsel en waar ons eten vandaan komt. Zij zijn vertegenwoordigd op de tentoonstelling De Etende Mens van 30 juni t/m 30 september in het Designhuis in Eindhoven. Van kweekvlees tot MRI Steaks en voorgekruide dieren.

De tentoonstelling over design en voedsel is een initiatief van Premsela (Nederlands Instituut voor Design en Mode). Het vroeg eetontwerper Marije Vogelzang als curator. Zij nodigde op haar beurt beeldend kunstenaar Koos Flinterman uit om voor de tentoonstelling projecten te selecteren vanuit zijn discipline.
Het onderwerp design en eten staat momenteel behoorlijk in de belangstelling. Volgens Vogelzang zijn veel exposities over dat onderwerp louter educatief of elitair. Vogelzang en Flinterman kozen nadrukkelijk voor een andere invalshoek. Zij selecteerden inspirerende en prikkelende design- en kunstprojecten die de breedte van het onderwerp laten zien. “Want”, zegt Vogelzang, “eten is de minst elitaire cultuuruiting die we kennen. Iedereen is een etende mens. Daarom moet de tentoonstelling toegankelijk zijn voor iedereen."

Beeld: James King, The MRI Steak

Volgens Vogelzang zien ontwerpers voedsel dat de mens in leven houdt vaak over het hoofd terwijl designers ontwerpen voor mensen. “Ik ben na twaalf jaar wereldwijd nog steeds één van de weinigen die zich bezig houdt met design voor voedsel, terwijl het een gebied is waar bijzondere samenwerkingen mogelijk zijn tussen ontwerpers, boeren, wetenschappers, politici en chefs. Bovendien is het spannend om met iets vergankelijks als voedsel te werken.”

De tentoonstelling maakt zichtbaar met welke ontwerpoplossingen vormgevers bezig zijn. Zo zal het Zwitserse designduo Honey & Bunny een onderzoek naar de productie van alledaagse etenswaren presenteren. Ze laten zien wat wij niet altijd zien: dat achter elke visstick, Pretzel of Oreokoekje een designgedachte zit en veel ontwerpwerk. Ook wordt een toekomstvisie over vlees gepresenteerd. Met stamcellen van vlees wordt onder andere in een laboratorium van de TU Eindhoven kweekvlees ontwikkeld. Verschillende studies laten zien wat ermee kan: van breien met vleesdraad tot de ontwikkeling van een raw meat movement, aangezien in kweekvlees geen bacteriën zitten. Vogelzang presenteert zelf ook een kunstvleesconcept met nieuw verzonnen dieren die ze samen met de Landbouw Hogeschool Wageningen gaat uitvoeren. “Vleesvervangers zijn vaak treurige, grauwe, fantasieloze en vormeloze producten”, zegt ze. “Daarom heb ik gecamoufleerde dieren verzonnen die bijvoorbeeld in hun vacht Franse tuinkruiden verbergen. Zo ontstaat een voorgekruid dier.

Beeld: Stummerer/ Hablesreiter, Koeb

Er is nog veel meer: een Libanees project: ‘Make Food Not War’ over de eerste boerenmarkt in dat land, MRI Steaks, groenten die eruit zien als hersenen, van de Britse ontwerper James King en kleurige schilderijen van gemuteerde groenten- en fruitsoorten van de Duitse kunstenaar Uli Westphal. ZLTO, vereniging voor ondernemers in de groene ruimte, laat innovatieprojecten in agricultuur zien, Mediamatic vertoont het Aquaponics-project, en het Guerrilla Gardening-experiment waarbij iedereen wordt uitgenodigd mee te tuinieren aan een groeiende installatie in de vorm van een binnentuin.

Naast de tentoonstelling organiseert Premsela samen met het Food Film Festival een programma vol films, debatten, workshops en eten. Het programma combineert de liefde voor eten met serieuze vragen over de toekomst van ons voedsel.

Beeld: Stummerer/ Hablesreiter, Koeb