Tijdelijk Museum

Viveka van de Vliet, 28 juni 2012

In de voormalige Shelltoren aan de IJ-oever in Amsterdam-Noord huist tot en met 23 september het Tijdelijk Museum. In en om dit markante leegstaand kantoorpand zijn opvallende kunstwerken en designobjecten te zien die refereren aan de cultuur van duurzaamheid.

Curator Nathalie Faber en producer Claartje Kortbeek hadden de tachtig meter hoge Toren Overhoeks al langer op het oog. De voormalig Shelltoren, die in de jaren zestig van de vorige eeuw ontworpen is door de architect Arthur Staal in opdracht van Koninklijke Shell, is nu in handen van de gemeente Amsterdam. Zolang het pand nog niet verkocht is, mogen de twee ondernemers van het bedrijf 60 layers of Cake Foundation er hun Tijdelijk Museum in huisvesten.

Daarna, op 1 oktober, maakt de gemeente de nieuwe eigenaar bekend die het gebouw een nieuwe, deels publieke, bestemming gaat geven. Faber en Kortbeek hebben er daarom een demonteerbare en mobiele expositie van gemaakt over de schijnbare tegenstelling tussen de tijdelijkheid - van locaties - en duurzaamheid. Hiermee is het Tijdelijk Museum een vervolg op Façade, een eerder project waarin Faber en Kortbeek kunst uit afval en restmateriaal op bouwlocaties vertoonden. Ze kozen wederom niet voor conceptuele kunst maar voor een toegankelijk en breed aanbod aan werken die veelal een verband leggen tussen cultuur en natuur. Neem de Desktoop van Nienke Sybrandy (die ook samen met Sander Boeijink en Jeroen Wand Grondvormen vormt). Hiermee introduceert ze het vijfde seizoen: het kantoorklimaat. Een ideaal klimaat: het is er altijd twintig graden, het regent nooit. In de papierla groeien planten en in plaats van een pennenbak op het bureau heeft de zijwand een ruimte voor tuingereedschap en Pokon.

Beeld: Nienke Sybrandy, Desktoop

Shell, dat inmiddels is verhuisd naar een nieuw pand verderop, liet een paar lampen, wat systeemplafondplaten, en héél veel tapijttegels na in een typisch jaren zestig decor. De tentoonstellingontwerpers 2012 Architecten, gaven de tegels een nieuwe bestemming door deze te stapelen tot sokkels voor de designobjecten waaronder aantal klassiekers van ontwerpers die in de jaren negentig één van de eersten waren die materialen hergebruikten. De Boomstambank gemaakt van gekapt stadshout van Jurgen Bey, de Voddenstoel en Ladenkast van Tejo Remy . En buiten staat de stalen boomhut van Piet Hein Eek die te zwaar was voor in de boom en daarom poten heeft gekregen.

In de zaal waar voorheen Shell-bijeenkomsten en presentaties werden gehouden, hangen stillevens van Richard Kuiper. Hij bouwt zijn gefotografeerde werken volledig op uit plastic afval met ordinaire plastic bekertjes die hij onherkenbaar tot tot prachtige bloemen verknipt. Arne Hendriks toont zijn recente werk: de Wonderbaarlijke Krimpende Man. In een tijdelijk ‘optisch bedrog huisje' maakt hij mensen kleiner. De reden: we worden te groot. Grote mensen verbruiken meer en nemen meer ruimte in en dat is gezien de schaarste niet handig. Een mens van een halve meter heeft maar twee procent nodig van wat we nu gebruiken.

Beeld: Merel Karhof, Windbreimachine

De Windbreimachine van Merel Karhof wordt bij minder wind weer buiten geplaatst alwaar het sjaals zal gaan breien en We Make Carpets (Marcia Nolte, Stijn van der Vleuten en Bob Waardenburg) stelde uit plastic friet- en frikandelbakjes en koffiebekertjes een tapijt samen waarover je niet kunt lopen. Helaas is al het plastic nieuw aangeschaft. Dat geldt niet voor de steeds verder groeiende waterval van Wang Zhiyuan die vanaf de zijgevel naar beneden klettert. De waterval bestaat uit talloze gebruikte plastic flessen verzameld op Schiphol.

Bezoekers kunnen overigens gratis naar binnen wanneer ze drie lege flessen meenemen voor de waterval. Anderen betalen 2,50 euro entrée.

Beeld: Wang Zhiyuang, Waterval. Foto's: Matthijs Immink