Kritische tekeningen

Kim Hoefnagels, 23 juli 2012

Expositie 'Split-Line-Crit' in Parijs

Clo'e Floirat tekent puntig commentaar op bombastische bouwwerken en onderzoekt daarmee een nieuw genre. Haar illustraties zijn tot en met 2 september te zien in de Colette Gallery in Parijs.

Landmarks, spektakel van iconische architectuur, ster-vehikels; de namen voor opvallende bouwwerken zijn legio. Bijzonder veel architecten en critici wenden de begrippen aan om hun weerzin te ventileren tegen dergelijke ‘iconen’ die in hun ogen vaak leiden tot aanstellerige architectuur. Tja, wie boven het maaiveld uitsteekt - door omvang of design - krijgt nu eenmaal de wind van voren. Een lichtend voorbeeld is de Orbit Tower van de Brits-Indiase kunstenaar Anish Kapoor. De 125 meter hoge toren, speciaal ontworpen voor de Olympische Spelen, is in de Engelse dagbladen uitvoerig bekritiseerd.'Twisted spaghetti', 'horrific squiggles' en 'Meccano on crack' is zomaar een greep uit de venijnig-grappig bedoelde bijnamen.

De Franse kunstcriticus en cartoonist Clo'e Floirat doet ook een duit in het zakje, alleen brengt zij haar commentaar op een heel andere manier. Zelf noemt ze de simpel ogende pentekeningen met bondig bijschrift 'een onderzoek naar een nieuw genre', namelijk dat van de kritische tekening of 'Split-Line-Crit'. De term, bedacht door Nathalie Ferris (redacteur van Arc magazine), verwijst naar de versmelting van beeld en tekst. “Het is een universele manier om dingen uit te drukken. Van de steden waar ik heb gestudeerd (New York, Reims, Eindhoven en London) tot de landen die ik eens bezocht (Ethiopië, Mongolië en het Midden Oosten), bijna iedereen snapt wat ik wil zeggen. Het vormt een vriendelijk, maar ook satirisch commentaar op de architectuur- en kunstwereld”, aldus Floirat.

Floirat's Splite-Line-Crit van de Orbit Tower toont de constructie als een in de knoop geraakte Eiffeltoren. De lijnvoering is onberispelijk helder en het handgeschreven bijschrift is al even puntig als zijn beeldende equivalent. Door een parallel te trekken met de beroemdste toren van Europa, suggereert de illustratrice dat Kapoor's bouwwerk in de toekomst wel eens heel anders gewaardeerd zou kunnen worden.

Ook haar commentaar op The Clouds van MVRDV is kort en bondig, maar spreekt boekdelen. Natuurlijk is daar de verwijzing naar de ontploffende Twin Towers in New York; een associatie die velen hadden bij MVRDV’s ontwerp voor twee onderling verbonden wolkenkrabbers in Seoul. Hier lees je meer over de commotie die het project, vooral in de VS, heeft veroorzaakt. Gek genoeg was het Rotterdamse architectenbureau zelf, zich van geen kwaad bewust. Oprechte naïviteit of ordinaire arrogantie? Floirat’s tekening suggereert dat MVRDV het in ieder geval (te) hoog in de bol had.

Floirat gebruikt namelijk Septemberatus Elevenumbus. Het klinkt als Septimius Severus, de Romeinse keizer die lang geleden werd geëerd met een triomfboog op het Forum Romanum in Rome. Hét symbool van overwinning en macht. En vergelijk numbus eens met ‘nimbus’ dat ‘stralenkrans’ betekent. Hoogmoed komt voor de val, lijkt Floirat’s conclusie.

Over haar Split-Line-Crit van het geplande Guggenheim museum in Abu Dhabi zegt Floirat: “De schaal en de snelheid van de recente ontwikkeling van nieuwe musea in plaatsen als Abu Dhabi, zijn buitenproportioneel. De spectaculaire constructies worden in een razend tempo gebouwd, terwijl de inhoud van de collecties nog lang niet duidelijk is. Het enige dat telt is het gebouw als spectaculair kunstwerk. In dat opzicht zijn er niet eens deuren nodig, het gebouw ís het museum, oftewel een eiland op een eiland”.

Behalve de tekeningen exposeert en verkoopt Colette ook Floirat’s Conversation Pieces, een serie stoelen die ze ontwierp in opdracht van het luxe warenhuis in samenwerking met productontwerper Maria Jeglinska. “Afgezien van het materiaal, kregen we carte blanche, maar dat bleek niet makkelijk, ontwerpen zonder beperkingen. Uiteindelijk kwam het idee om mijn cartoonachtige tekeningen te vertalen naar een stoel. Inspiratie kwam van de gesprekken rond de eettafel". De serie stoelen is volgens Floirat nog ‘werk in uitvoering’. Het is de bedoeling dat er binnenkort meerdere versies op de markt komen.